Windows işletim sistemlerinde bulunan .bat uzantılı belgeler Windows Toplu İş Dosyası olarak adlandırılır. Bu belgeler aracılığıyla komut istemine (CMD) yazılacak komutları toplu bir biçimde çalıştırılabilir. Örneğin Windows'un komut isteminde teker teker yazılacak komutlar, .bat uzantılı belgeler aracılığıyla tek bir seferde çalıştırılabilir.

Bir BAT dosyası oluşturmak için herhangi bir yazı editörü kullanılabilir. Bunun en kolay sayılabilecek yolu Windows'un varsayılan uygulamalarından biri olan Not Defteri'dir. Not Defteri aracılığıyla BAT kodları yazılabilir, kaydedilebilir ve düzenlenebilir. BAT komutlarını yazdıktan sonra belgeyi bir BAT dosyası olarak kaydetmek için yapılması gereken şey belgeyi kaydederken belge adının ardından .bat uzantısını eklemektir. Örneğin, BAT komutlarımızın bulunduğu bir Windows Not Defteri belgesini Farklı Kaydet seçeneği aracılığıyla ornek.bat gibi bir ad vererek kaydedebiliriz. Bu işlemde önemli olan öge belgemize ad verdikten sonra ona ekleyeceğimi .bat uzantısıdır.

BAT Komutlarında Değişkenler

BAT komutlarında kullanıcıdan veri alma işlemleri, set/p komutu aracılığıyla girdinin bir değişkene atanması yoluyla yapılır. Peki nedir bu değişkenler ve BAT komutlarında nasıl kullanılır? Öyleyse, kullanıcıdan veri alma işleminin nasıl yapıldığına ilişkin olan bu yazıya, BAT komutlarında değişkenler konusunu anlatarak başlayalım.

Değişkenler, uygulama veya oyun geliştirme süreçlerinde geliştiricilerin değişen veya kullanıcıdan alınması gereken verilere olan gereksinimleri sonucunda doğmuştur. Günümüzde geliştirilen birçok oyun ve uygulamada değişen veya kullanıcıdan alınan bu veri türleriyle oldukça sık bir biçimde karşılaşılmaktadır. Örneğin, bir hesap makinesi uygulamasında veya kullanıcının ad-soyad bilgileriyle işlem yapılacak bir uygulamada değişkenler oldukça önemli ve işlek bir yere sahiptir.

BAT komutlarında, değişkenler set komutu aracılığıyla tanımlanır. Bu komutla oluşturulan değişkenler birer string görevi görür. Ancak, matematiksel işlemler gibi sayısal amaçlarla kullanılması gereken bir değişken oluşturmak istiyorsak, set/a komutunu kullanmamız daha doğru olacaktır. Bu komut, yalnızca sayısal değerler alabilir ve kendisine yazı, koşul gibi değerler atanamaz. set komutu "set degiskenAdi=deger" biçiminde kullanılır. Olası bir hatayı önlemek amacıyla, değişkenleri tanımlarken fazladan boşluk bırakmamaya özen göstermeyi de unutmayalım.

Biçim: set degiskenAdi=deger

Örneğin, yukarıdaki komutlar aracılığıyla degisken adını verdiğimiz bir değişken oluşturarak bu değişkene "Merhaba dunya!" değerini verdik ve ardından bu değişkeni echo komutu aracılığıyla ekrana yazdırdık. Konsolun açıldığı gibi kapanmamasını, kullanıcıdan bir veri girilene dek beklemesini sağlamak için pause komutumuzu kullanmayı da unutmayalım.

Şimdi ise set/a komutu ile ilgili bir örnek görelim. Bu komut da set komutu gibi tanımlanır.

Biçim: set/a degiskenAdi=x (x, bir sayı olmalıdır.)

Yukarıdaki örnekte, önce sayi1 değişkenimizi tanımlayarak değerine 10 atadık. Daha sonra sayi2 değişkenimizi değeri 5 olacak bir biçimde tanımladık ve sonuc değişkenine bu değişkenlerin toplamını atadık. Son olarak ise sayi1 ile sayi2 değişkenlerimizin toplamı olan sonuc değişkenimizi echo komutu ile ekrana aktardık.

BAT komutlarında, önceden tanımlanan değişkenleri çağırmak ve gönderme yapmak için değişken adının başına ve sonuna % işareti konur. Yukarıdaki örnekte de sonuc değişkeninin ekrana yazdırılmasını böyle sağlamıştık.

Kullanıcıdan Veri Alma

BAT komutlarında nasıl değişken oluşturacağımızı gözden geçirdiğimize göre artık kullanıcıdan veri alma konusuna geçebiliriz. Size öncelikle değişkenleri öğretmemin nedeni BAT komutlarında kullanıcıdan veri alma işlemlerinin değişkenler ile ilişkili olmasından kaynaklanmaktadır.

Kullanıcıdan veri almayı sağlayan komut set komutunun başka bir kolu olan set/p komutudur. Bu komutla öncelikle bir değişken tanımlanır, daha sonra atama işlemi kullanıcı tarafından gerçekleştirir. Bu komut aracılığıyla kullanıcıdan integer veya string gibi veriler alınabilir, sayısal işlemler gerçekleştirilebilir.

Biçim: set/p degiskenAdi=Ekranda görünecek yazı (örnek: Adınızı giriniz:)

Yukarıdaki örnekte, set/p komutunu kullanarak kullanıcıdan veri almayı içeren basit bir toplama uygulaması geliştirdik. Bu komut aracılığıyla kullanıcıdan alınan verilerle atanan sayi1 ile sayi2 değişkenlerini toplayarak kullanıcıya sonucu sunmuş olduk.

Bu örnekte yer almasa dahi set/p komutunun kullanımı oldukça geniş bir alanı kapsar. Kullanıcıdan adını soran basit konsol uygulamalarından hesap makinelerine; kullanıcıdan IP adresini alarak ping işlemi yapan uygulamalardan ortalama bulan sayısal uygulamalara dek set/p komutu birçok yerde kullanılır. Bunun nedeni pek çok uygulamalarda, komutların ilerleyişi ve kullanıcıya gösterilecek şeylerde kullanıcının etkili olmasının gerekliliğidir. Örnek vermek gerekirse, hesap makinesi uygulamaları ancak kullanıcı değer girdiği sürece sonucu ekrana yazdırabilir. Bunun gibi verilebilecek pek çok örnek, bilgisayar ve mobil uygulamalarında komutların kullanıcıyla etkileşiminin önemine ilişkin kanıt niteliği taşımaktadır.

Bu yazıda BAT komutlarında değişkenler ve bu veri türleri aracılığıyla nasıl kullanıcıdan veri alınabileceğine ilişkin açıklayıcı bilgiler vermeye çalıştım. BAT komutlarının ne olduğunu öğrenerek giriş yaptığımız bu yazıda, değişkenleri gözden geçirerek ilerledik ve son olarak da kullanıcıdan veri alma işlemlerini öğrenerek yazının sonuna geldik. Sizin için örnek komutlar ve görseller ile süslediğim bu yazıyla ilgili anlamadığınız veya sormak istediğiniz bir şey varsa, sorunuzu yorumlar bölümü veya İletişim sayfası aracılığıyla bana aktarabilirsiniz.

Yorumlar